PANİK ATAK NEDİR?
Ani başlar ve dakikalar içinde en üst noktaya ulaşır
Duygusal belirti:
- Dehşete kapılma
- Çaresizlik
- Korku (ölüm, kalp krizi, felç geçirme, çıldırma korkusu)
- Yabancılaşma
Bedensel belirti:
- Çarpıntı
- Terleme
- Titreme
- Nefes darlığı
- Boğulma hissi
- Göğüste ağrı, yanma
- Vücutta uyuşma
Gerçek hayati tehlike ile karşılaştığımızda oluşan bedensel ve duygusal belirtiler tehlike yokken ortaya çıkar.
PANİK ATAĞI NE TETİKLER?
Fobisi olan kişiler fobik oldukları duruma maruz kaldıklarında panik atak geçirebilirler. Kapalı alan korkusu olan kişinin asansörde, uçuş fobisi olan kişinin uçakta atak geçirmesi veya kedi fobisi olanın yanından kedi geçmesi ile atak geçirmesi gibi. Bazen fobik olunan nesne ile karşılaşmadan sadece durumu hayal etmek de atağa neden olabilir.
Bazen kendimizi ruhsal veya bedensel olarak çok zorladığımızda, duygularımızı uzun süre bastırdığımızda veya isteklerimizle değer yargılarımızın çatıştığı durumlarda da panik atak geçirilebilir.
Bağımlılık yapan madde veya tedavi amacıyla verilen ama yan etki yapan bazı ilaçlar da atağı tetikleyebilir. Hatta fazla kahve ve sigara tüketip, uyumadıysanız da atağa yatkın hale gelebilirsiniz.
PANİK ATAK VE PANİK BOZUKLUK ARASINDA FARK VAR MI?
Herkes hayatında bir veya birkaç kez panik atak geçirebilir. Atak geçirmek panik bozukluğunuz oldu anlamına gelmez.
- Ama atak sonrasında halen onun etkisinden kurtulamadınız veya tekrar geçirirsem diye kendinizi dinlemeye başladıysanız. (buna beklenti anksiyetesi diyoruz)
- Ya da 1 kez atak geçirdiniz ama tekrar geçirirsiniz korkusu ile kendinizce bazı önlemler alıyor ve hayatınızı kısıtlıyorsanız. (bu da kaçınma oluyor: asansöre binmeyip 10 kat merdiven çıkma, otobüse veya uçağa binemediği için tatile çıkamama, iş seyahatlerini iptal etme vs)
- Ataklar belli durumlarda değil de en ummadığınız zamanlarda geliyorsa. (ailenizle neşeli bir şekilde kahvaltı ederken gibi)
Bu 3 belirti ile panik bozukluk tanısı koyuyoruz.
PANİK ATAK GEÇİREN KİŞİYE NASIL DAVRANILMALI?
Yapılmaması gerekenler !!!!
- Umursamamak ve dikkate almamak
- Dalga geçmek veya güçsüz olmakla suçlamak
- Onunla beraber paniğe kapılmak
- Ondan daha fazla paniğe kapılmak hissi
- Öfkelenmek ve üzerine gitmek
Peki ne yapmalıyım?
- Panik atak geçirdiğini, kalp krizi veya felç geçirmediğini, bu durum sonucunda çıldırmayacağını hatırlatmak.
- Nefes alıp verişini düzenlemesine yardımcı olmak (sık ve derin nefesler alma atağın daha uzun sürmesine neden olur)
- Konuşabilecek durumdaysa dikkatini dağıtacak sorular sormak, bedenine odaklanmasını engellemek.
- Eğer mümkünse beraber yürümek, oda veya mekan değiştirerek dikkatini dağıtmak.
- Sakin olmak, düşük ses tonu ile acele etmeden konuşmak.
- Yaşadığı dehşet ve korku hissini anlamasanız da yanında olmak ve saygı göstermek